προφυλάκιση

προφυλάκιση
Είναι η προληπτική κράτηση του κατηγορουμένου μέχρι την ημέρα της ποινικής δίκης. Στην π. διακρίνεται η τοποθέτηση δύο μεγάλων αρχών που διέπουν την ποινική δικαιοδοσία του κράτους: της αρχής της προσωπικής ελευθερίας, που πρέπει να χαίρεται και ο κατηγορούμενος, θεωρούμενος, στην ευνομούμενη πολιτεία, ήδη από την εποχή του Διαφωτισμού, αθώος εφόσον δεν διαπιστώθηκε η ενοχή του με δικαστική απόφαση· και της αρχής που υποχρεώνει την πολιτεία να καταδιώκει, για ασφάλεια της κοινωνίας, το έγκλημα (στο ποινικό δίκαιο έγκλημα, είναι κάθε αξιόποινη πράξη, από το πταίσμα έως το ειδεχθές κακούργημα) και να λάβει όλα τα μέτρα της εξιχνίασης και της τιμωρίας του· παράλληλα δρουν και οι κανόνες της εντιμότητας, στην άσκηση των ελευθεριών και των εξουσιών, και οι κανόνες του σεβασμού του μέτρου στη λήψη καταναγκαστικών μέτρων και του σεβασμού του κοινού αισθήματος. Για να συγκεραστούν όλες αυτές οι αρχές και οι κανόνες τα ίδια τα Συντάγματα προβλέπουν την π., που είναι η αρχή και μέτρο αντικείμενο στην αρχή της ελευθερίας και ολόκληρη την εφαρμογή του θεσμού εμπιστεύονται στην ανεξάρτητη δικαστική εξουσία, φυσικό προστάτη και εγγυητή των ατομικών ελευθεριών και, προπάντων, της προσωπικής ελευθερίας· οι νόμοι που έρχονται να ρυθμίσουν την πορεία του θεσμού (στην Eλλάδα ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, άρθρο, κατά βάση, 282 και επόμενα), ορίζουν ότι μόνο ο δικαστής - ανακριτής, με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα, μπορεί να διατάξει π. και τούτο μόνο αν από το ανακριτικό υλικό προκύψουν όχι απλώς υποψίες, αλλά βάσιμες υπόνοιες ότι ο κατηγορούμενος είναι ένοχος, οπότε, αν πρόκειται για κακούργημα, διατάσσεται υποχρεωτικά, για να καθησυχάσει και το κοινωνικό περιβάλλον, αν πρόκειται για πλημμέλημα, μόνο αν είναι σοβαρό (αν η απειλούμενη ποινή είναι ανώτερη της φυλάκισης, 3 μηνών) και αν ο κατηγορούμενος, με το να είναι ελεύθερος, μπορεί να ματαιώσει το έργο της ανάκρισης, ή να περιπέσει σε άλλο έγκλημα – επομένως τηρείται το λογικό μέτρο. Και υπάρχει πάντα η εγγύηση δεύτερης δικαστικής κρίσης· αν εισαγγελέας και ανακριτής δεν συμφωνήσουν σχετικά με την ανάγκη της π., αποφασίζει δικαστικό συμβούλιο· αν συμφωνήσουν, ο κατηγορούμενος μπορεί να προσφύγει στο δικαστικό συμβούλιο. Η π. θα διαρκέσει ωσότου παραπεμφθεί ο κατηγορούμενος στο δικαστήριο· αν όμως η ανάκριση διαρκέσει πολύ, ο ανακριτής πρέπει να αναφέρει στον εισαγγελέα εφετών τους λόγους της καθυστέρησης και τότε πάλι το δικαστικό συμβούλιο θα αποφασίσει αν θα απολυθεί ο κατηγορούμενος ή αν θα παραταθεί η π., ώστε να μη διαρκεί πέρα από ορισμένο όριο, χωρίς ιδιαίτερη δικαστική κρίση. Για χάρη του μέτρου και της εφαρμογής των αρχών της ελευθερίας και της εντιμότητας, η π. μπορεί να σταματήσει· να διακοπεί αν στην πρόοδο της ανάκρισης αποδειχτεί ότι δεν υπήρχε ο λόγος της π. (νόμισε στην αρχή ο ανακριτής ότι πρόκειται για κακούργημα και η πράξη διαμορφώνεται σε πλημμέλημα)· μπορεί vα απολυθεί προσωρινά ο κατηγορούμενος, αν το έγκλημα δεν είναι ιδιαίτερα βαρύ και ο ίδιος παρέχει την εγγύηση ότι δεν θα βάλει εμπόδια στην πρόοδο της διαδικασίας, και δεν είναι υπότροπος, ούτε κατά συνήθεια ή κατ’ επάγγελμα εγκληματίας· σε μερικά εγκλήματα που συγκινούν ιδιαίτερα την κοινή γνώμη (φόνος, βιασμός, ληστεία κ.ά.), για να απολυθεί ο κατηγορούμενος πρέπει να έχει μείνει προφυλακισμένος επί ορισμένο διάστημα. Στον απολυόμενο μπορεί να επιβληθούν όροι, για να εξασφαλιστεί η ποινική διαδικασία, για παράδειγμα, να παρουσιάζεται κάθε τόσο στη δικαστική ή σε άλλη αρχή, να μένει ή να μη μένει σε ορισμένο τόπο, να καταθέσει χρηματική εγγύηση, αν παραβεί τους όρους, ανακαλείται η απόλυση. Αυτά είναι, περίπου, τα μέτρα που εγγυώνται την τήρηση των αρχών και των κανόνων της διαδικασίας. Αν το δικαστικό συμβούλιο, μετά την περάτωση της ανάκρισης, ή το ποινικό δικαστήριο βρουν ότι ο κατηγορούμενος δεν εκτέλεσε την πράξη για την οποία κατηγορήθηκε, ή, αν την εκτέλεσε, υπάρχουν λόγοι που αίρουν το αξιόποινο και τον αθωώνουν (όχι τον απαλλάσσουν γιατί έχουν αμφιβολίες, ή δεν έχουν αρκετές αποδείξεις), αποδείχτηκε ότι άδικα προφυλακίστηκε. Η καλή πίστη, δηλαδή η εντιμότητα με την οποία και η πολιτεία πρέπει να φέρεται προς τα άτομα, επιβάλλει την αποκατάσταση της ψυχικής και υλικής βλάβης του, με τον όρο ότι και ο τότε κατηγορούμενος φάνηκε έντιμος και καλόπιστος. Το Σύνταγμα προβλέπει και ο νόμος ρυθμίζει το ζήτημα της αποζημίωσής του. Αλλά αποκλείεται η αποζημίωση αν ο ίδιος ο κατηγορούμενος, από μεγάλη αμέλεια ή με ψευδείς ομολογίες, έγινε αίτιος να προφυλακιστεί, είτε όταν η πράξη του, και αν δεν είναι αξιόποινη, μαρτυρεί μεγάλη έλλειψη εντιμότητας ή ανηθικότητα.
* * *
η, Ν
η φυλάκιση ενός κατηγορουμένου σύμφωνα με τον νόμο κατά τη διάρκεια τής προδικασίας.
[ΕΤΥΜΟΛ. < < προφυλακίζω, Η λ., στον λόγιο τ. προφυλάκισις, μαρτυρείται από το 1833 στους Ἑλληνικούς Κώδικες].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • προφυλάκιση — η η ενέργεια του προφυλακίζω, προληπτική φυλάκιση πριν από τη δίκη: Διατάχτηκε η προφυλάκισή του …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • βούλευμα — Έτσι ονομάζεται στη νομική επιστήμη η απόφαση του δικαστικού συμβουλίου. Αφορά ποινικές υποθέσεις που διεκπεραιώνονται χωρίς να φτάσουν στο ακροατήριο, δηλαδή σε κανονική δίκη, και άλλες που η παραπομπή στο αρμόδιο δικαστήριο γίνεται με β., το… …   Dictionary of Greek

  • Δικαστικό Συμβούλιο — Συμβούλιο που λειτουργεί σε κάθε ποινικό δικαστήριο και έχει σημαντικές και αποφασιστικές αρμοδιότητες. Υπάρχουν τα Δ.Σ. των πλημμελειοδικών, των Εφετών και του Αρείου Πάγου, που προβλέπονται από τις διατάξεις της ποινικής δικονομίας ως όργανα… …   Dictionary of Greek

  • ένταλμα — το (AM ἔνταλμα) εντολή, διαταγή («διδάσκοντες ἐντάλματα ἀνθρώπων καὶ διδασκαλίας», ΠΔ) μσν. νεοελλ. έγγραφη άδεια ή εντολή επίσημης αρχής νεοελλ. 1. έγγραφη εντολή αρμόδιας δικαστικής ή ανακριτικής αρχής με την οποία διατάσσεται η σύλληψη… …   Dictionary of Greek

  • δικονομία — Το σύνολο των νομικών διατάξεων οι οποίες ρυθμίζουν τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης. Οι δικονομικές διατάξεις αποβλέπουν ειδικότερα στην άρση των ανωμαλιών που παρουσιάζονται στις σχέσεις δικαίου των ανθρώπων και στην έκδοση ορθών… …   Dictionary of Greek

  • κατηγορούμενος — Χαρακτηρισμός του προσώπου εναντίον του οποίου ασκείται ποινική δίωξη ή του αποδίδεται αξιόποινη πράξη σε οποιοδήποτε στάδιο της ανάκρισης. Ο προσδιορισμός αυτός διατηρείται έως το τέλος της ποινικής διαδικασίας και το αμετάκλητο κλείσιμό της, με …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”